Metaverse özellikle pandemi ile birlikte çok konuşulmaya başlandı. Bu alanda birlikte anılan kavramlardan birisi de metaverse ve pazarlama. Metaverse her geçen gün teknoloji olarak daha da uygulanabilir bir hal alıyor. Bu nedenle markalar da bu yeni dünyanın içinde kendilerine yer açmak zorunda. Pazarlama uzmanları da, pazarlama trendi haline gelen pazarlama ve metaverse kavramı doğrultusunda metaverse dünyasını keşfetmeye çalışıyor.
Metaverse’de pazarlama kavramlarına girmeden önce metaverse nedir, metaverse teknolojileri nedir, metaverse’ün geleceği nasıl bu soruların cevaplarını vermekte fayda var.
Metaverse Nedir? Metaverse Kavramı ve Tanımı
Son zamanların en popüler kavramlarında metaverse nedir ve nasıl ortaya çıkmış bakalım;
Metaverse, Türkçe ifadesiyle sanal evren anlamına karşılık geliyor.
Metaverse, bilgisayarlar, android cihazlar, 3D cihazlar aracılığıyla insan bilişinin yapay bir fiziksel ortama dâhil olması olarak açıklanabilir.
Bugün dünyadaki en önemli metaverse yatırımcılarının başında Oculus şirketini 2 milyar dolara alan Facebook geliyor.
Roblox gibi oyun platformları da bu alanda büyük arge yatırımları yapmaya devam ediyor.
Yeni bir kavrammış gibi görünse de aslında metaverse çok uzun zamandır hayatımızda.
Metaverse kavramından ilk kez Neal Stephenson‘ın 1992 yılında yazdığı bilim kurgu romanı Snow Crash‘de bahsediliyor.
Metaverse adı verilen bu yapay evrene ilk giriş yapan şehir ise Seul.
Second Life, Warcraft gibi oyunlarsa metaverse’ün örnekleri arasında. Warcraft evreninde oyuncuların o evrenden bir şeyler alıp satılmasına bile olanak sağlanıyor. Dahası eş zamanlı olarak iletişim de kurabiliyorlar. Günümüzde konuştuğumuz metaverse kavramına çok benzer bir senaryo bu oyunlarda var.
Kaynaklar;
- What is the ‘metaverse’? Facebook says it’s the future of the Internet. Washington Post
- What is metaverse, how it will work; Fortnite to Roblox, US Inc interested HT Tech
Peki Metaverse Kavramı Neden Şimdi Popüler Oldu?
Metaverse önceden de vardı. Peki neden şimdi popüler oldu? Bunun sebebi teknolojinin tam anlamıyla bir sanal dünya deneyimi yaşamaya elverişli hale yeni yeni geliyor olması. Counter Strike, Age of Empires gibi multiplayer oynama deneyimi sunan oyunlarda hep bir ping sorunu yaşanıyordu. Yani internet hızının yeterli olmaması nedeniyle oyunlarda kopukluklar, zaman atlamaları yaşanıyordu. Hala daha bu sorun tam anlamıyla çözülebilmiş değil.
- Ancak günümüzde 5G yaygınlaşıyor. 5G’nin sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabileceği inanışı da yıkıldı. İnternet hızı sanal dünya için uygun hale geliyor.
- Ayrıca sanal gözlükler, AR, VR teknolojileri de gelişti ve sıradan kullanıcılar için ulaşılabilir fiyatlara gelmeye başladı.
- Bir diğer konu ise kripto paralar. Kripto paralar günümüzde önemli bir yüzde tarafından benimsendi. Bu da metaverse evreninin ekonomi ayağıyla ilgili birçok sorununu çözdü.
- En önemli katalizör ise COVID-19 oldu. Fiziksel dünyanın durması, sanal bir birleşme ortamı ihtiyacını artırdı. Bu nedenle şirketler sanal konferans salonları oluşturup, avatarlarla çalışanlarını buluşturdular.
Metaverse Evreninde Bizi Neler Bekliyor?
Bu evrende fiziksel dünyada yapabileceğimiz her şeyi ve daha fazlasını fiziksel sınırlar olmadan yapabileceğiz. Örneğin yürüme becerisi olmayan birisi, dünyanın öbür ucunda istediği gibi dolaşabilecek.
Sinemaya gidebilecek, parklarda oturabilecek, sanal mağazalardan alışveriş yapabilecek, ev, araba, yat alabilecek, gerçek dünyada tanışma şansının olmadığı kişilerle arkadaş olabilecek, hatta evlenebilecek, iş kurabilecek.
KPMG Metaverse Tahminleri
KPMG’nin metaverse ile ilgili bazı tahminleri var, onları da paylaşmak istiyorum;
- 2030 yılına kadar beyin gücü ezberden ziyade karar vermek için kullanılacaktır.
- Meta veri deposundaki dijital gayrimenkul, para birimleri ve diğer varlıklar vasiyetnamelere dahil edilmeye başlanacak.
- 2030’a kadar insanlar metaverse’de gerçek dünyadan daha fazla fiziksel bilinçli zaman geçirecek ve metaverse’nin finansal değeri, fiziksel dünya varlıklarının finansal değerine meydan okumaya başlayacak.
- İş modelleri de değişecek; İnsanlar iş başvurusunda bulunacak, geçimini sağlayacak, alışveriş yapacak, arkadaşlarla tanışacak ve hatta metaverse’de evlenecekler.
- 2030 yılına kadar düz ekran, klavye ve fare ortadan kalkacak ve çok disiplinler arasında uzamsal işbirliği için gofret benzeri gözlükler ve kontakt lensler ile değiştirilecektir. Yeni bir kontrol arayüzü gelişecek.
- 2030’a kadar müşteri hizmetleri, alışveriş ve diğer faaliyetler için dijital insanlar tarafından uzaktan destek sağlanacak.
- 2030 yılına kadar simüle edilmiş dünyalardan elde edilen sentetik veriler, robotları problem çözme konusunda yönlendirecek ve insanları yüksek riskli işlerden kurtaracak.
- Yüksek öğrenime erişim daha demokratik hale getirilecek ve bir hizmet olarak müzeler gibi dijitalleştirilmiş varlıklarla sanal bir kampüste sunulacaktır.
Kaynak: https://home.kpmg/au/en/home/insights/2022/02/future-of-extended-reality-xr-metaverse.html
Metaverse’ün Geleceği Ne Olacak?
Metaverse, sanal bir kamusal alan oluşturmayı vadediyor. Bu kamusal alanın sanal para birimleri bugün hâlihazırda kullandığımız kripto paralar. Bu açıdan kavram internetin geleceği olarak görülüyor.
Ancak bu gelecek işin içinde olan kişiler tarafından beklediğimiz kadar da yakın bir gelecek olarak nitelendirilmiyor. Çoğu uzman metaverse’ün hayatımızda gerçek anlamda yer almaya başlaması için en az 10 yıla daha ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
Bunun sebepleri arasında da internet hızının hala istenen noktaya ulaşmaması var. Çünkü mevcut AR ve VR cihazlarının teknolojileri de tam anlamıyla yeterli değil.
Ayrıca bu tür projeler ciddi yatırımlar gerektiriyor. Bu nedenle de tam anlamıyla doğru kurgulanmış bir metaverse teknolojisinin gerçekleştirilmesi zaman alıyor.
Özetleyecek olursak; uzmanlara göre 10 yıl içinde meta evrenler hayatımızda ciddi anlamda yer almaya başlayacak. 30 yıl sonra ise hayatımızın önemli bir parçası olacak.
Metaverse ve Pazarlama
Metaverse evreninin ilk örnekleri oyunlar. Futbol Manager, FIFA, FIBA gibi birçok oyunda, oyunun içerisine markaları yerleştirmek mümkün. Coca Cola gibi çok uluslu firmalar bu taktiği aslında yıllardır uyguluyor. Dahası yerli firmalardan Vestel de oyunlara reklam veren markalar arasında ilkler arasında yer alıyor. Metaverse ve pazarlama kavramlarını da yan yana getirince ilk konu reklam oluyor.
Metaverse Pazarlama Açısından Neden Önemli?
Pazarlamacıların metaverse’e akın etmesinin birçok nedeni var. Ancak belki de en önemli neden, pazarlamacıların ürünleri ve teknolojileriyle etkileşimde bulunmak isteyen X ve Y kuşaklarını hedefleyebilmeleri ve etkileşime geçebiliyor olmaları. Çünkü metaverse pazarlamacıların bu kitleleri yeni ve farklı bir yöntemle daha hedeflemelerine olanak tanıyor. Ayrıca markaların metaverse ile şimdiye kadar elde ettiği etkileşimlerden, bu pazarlama stratejisinin işe yaradığı da açıkça görülüyor.
Markalar ve Metaverse Örnekleri
Fortnight ve Roblox gibi en büyük metaverse’ler, dijital dünyada olduğu için büyük markalara daha önce erişilemeyen fırsatlar sunuyor. Vans’ı ele alalım. Wall Street Journal, kaykay markasının Roblox’ta oyuncuların yeni numaralar denemesine olanak tanıyan ve avatarlarını özelleştirmek için sanal mağazada kullanmak üzere puan kazanabilecekleri sanal bir kaykay parkı başlattığına dair bir haber yayınladı.
Gucci de oyuna girdi. The Verge, lüks markanın Mart 2021’de “artırılmış gerçeklikte (AR) “giyilebilen” veya Roblox ve VRChat gibi ortak uygulamalarda kullanılabilen Gucci Virtual 25 adlı özel bir dijital spor ayakkabı çifti piyasaya sürdüğünü bildirdi.
Kaynak: https://www.forbes.com/sites/forbesbusinessdevelopmentcouncil/2021/12/21/why-the-metaverse-is-marketings-next-big-thing/?sh=60f3f2ab25f0
Markalar İçin Metaverse Ne Anlam İfade Ediyor?
Metaverse ile örneğin bir sanal gerçeklik (VR) başlığı takabilir ve dünyanın diğer ucundaki bir fabrikayı ziyaret edebilirsiniz. Makinelerini görecek ve dokunacak, yerel süpervizörle el sıkışacak ve masanızdan ayrılmadan çalışmalarını kontrol edebileceksiniz. Hatta bir dijital versiyonunuzu o fabrikaya gönderebilirsiniz, diğeri ise yönetim kurulunuzla görüşebilir. Tüketiciler, test sürüşleri yaparken rüzgarı saçlarında hissederek rakip bir sanal otomobil bayisinden diğerine atlayabilirler. Günümüzde pek çok genç tüketici, sanal perakende mağazalarında sanal kıyafetleri deniyor veya sanal oyun ortamları için sanal ürünler satın alıyor.
Halihazırda şirketler metaverse’ü aşağıdaki amaçlarla kullanıyorlar:
- Tüketici deneyimini zenginleştirmek,
- Yalnızca metaverse evreninde bulunan sanal ürünleri tanıtmak,
- Müşteriler hakkında yeni veriler toplamak,
- Fiziksel ve dijital ürün ve hizmetleri pazarlamak,
- Metaverse ödemelerini ve finansmanını desteklemek,
- Metaverse etkinliklerini destekleyen donanım ve uygulamalar sunmak,,
Gerçek bir metaverse henüz yok ve asla olmayabilir de. Ancak bu fırsatlar halihazırda mevcut ve kullanılıyor.
Metaverse Dünyasında Reklam
Metaverse dünyasında pazarlama ve reklam çalışmalarını düşünürken gerçek dünyadan ilham alabilirsiniz. Gerçek dünyada kullanılan reklam kurgularının çoğu metaverse evrenlerinde de kullanılabilir. Ancak metaverse evreninde reklam senaryolarını düşünürken kendinizi gerçek dünyanın imkanlarıyla da sınırlamamalısınız. Metaverse evrenin kullanıcıların her adımını takip etme, dünyayı onun gözünden görme şansına sahipsiniz. Kullanıcıların yaptıkları her harekete veri olarak ulaşmak mümkün. Bu verileri doğru kullanarak kişiselleştirilmiş reklam çalışmalarını çok daha düşük bütçe ile daha verimli kullanabilirsiniz.
Metaverse Dünyasında Marka Telif Hakları
Markaları ilgilendiren bir konu da marka telif hakları olacak. Nihayetinde metaverse yeni bir kavram olsa da ve bu konuyla ilgili henüz kesin bir hukuksal çalışma yok. Gerçek dünyada varlığını sürdüren markaların, kopyalarının metaverse evreninde olmasının önünü kesen yasalar henüz hazırlanmadı. Bu nedenle markaların bu kopyalardan kendilerini nasıl koruyacakları sorusu henüz cevaplanabilmiş değil.
Metaverse ve pazarlama arasındaki ilişki ile ilgili yazılım camiasından uzmanlarla gerçekleştirdiğim söyleşi dinyerek daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Ayrıca buraya tıklayarak Spotify üzerinden podcasti de dinleyebilirsiniz.